Cách nhận xét bài thuyết trình khéo léo cho người khác, nhóm khác

Cách nhận xét bài thuyết trình là nỗi băn khoăn của nhiều người vì nếu chê thì không biết nên nói như thế nào để không làm mất lòng hay nếu khen thì khen như thế nào cho đúng mực. 
Đây cũng là một trong số những kỹ năng mà bất kỳ ai cũng nên học tập để trở thành người ăn nói khéo léo, tinh tế và thông minh. Bài viết dưới đây, Gitiho sẽ giúp bạn!

Nghệ thuật nhận xét bài thuyết trình ai cũng “tâm phục, khẩu phục”

Từ xa xưa, cổ nhân đã có câu “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Lời khuyên này thật sự bổ ích trong mọi hoàn cảnh giao tiếp cũng như trong ứng xử cuộc sống hằng ngày. 

Việc đánh giá bài thuyết trình cũng vậy, đây là phần bắt buộc khi kết thúc một bài trình bày. Bạn sẽ phải đưa ra những lời lẽ, dẫn chứng để nhận xét kết quả tốt hay không tốt. Nhưng bạn đã bao giờ thử nghĩ rằng nếu mình chỉ soi xét vào những lỗi sai của họ thì sẽ thế nào không? Hoặc nếu chỉ vì tình cảm mà bạn dành cho họ những lời khen “có cánh” thì có thể  họ sẽ chẳng bao giờ nhận ra được điểm yếu của bản thân mà sửa đổi.  

Rất nhiều người có thể sẽ “xù lông”, hậm hực khi nhận lời phê bình từ người khác, họ cảm thấy bị đau khổ, tổn thương và nghĩ rằng bản thân mình thật sự kém cỏi. Và cũng có nhiều người khi nhận được những lời khen thì họ lại cảm thấy bản mình giỏi hơn người khác và không cần phải lắng nghe ý kiến từ một ai. 

Nhưng, trên thực tế làm sao chúng ta tránh khỏi việc phải nhận xét, đánh giá một ai đó, ví dụ như nhận xét bạn học, nhận xét các thí sinh trong cuộc thi, nhận xét đồng nghiệp, nhận xét nhân viên của mình… 

Điều quan trọng nhất ở đây chính là bạn biết cách xem xét để người nghe cảm thấy dễ chịu, thoải mái, họ thật sự nhận ra lỗi sai của bản thân để sửa đổi. Gitiho sẽ mách bạn 4 nghệ thuật đưa ra lời nhận xét dưới đây, chắc chắn sẽ hữu ích với bạn:

• Cách nhận xét bài thuyết trình hiệu quả là đánh giá tập trung vào vấn đề của họ, không công kích vào người thuyết trình. 
• Khi xem xét, nên đưa ra những lời gợi ý, tham khảo chứ không mang tính “lên mặt, dạy đời” người khác. Có thể nói “Bạn có thể tham khảo cách này hay mình nghĩ nếu bạn thử làm theo cách này cũng rất hay” thay vì “Bạn phải nói thế này hay Cách này của mình hay hơn cách bạn đang làm”. 
• Không nên chăm chăm đưa ra những lời chê, mà cần phải có những lời khen. Nhận xét phải đưa ra những dẫn chứng, số liệu và lý do vì sao để thuyết phục người khác, không nhận xét theo cảm quan cá nhân. 
• Khi khen, bạn nên có thái độ chân thành, thực tế, không vì lấy lòng mà đưa ra những lời khen quá mức. 

Tiêu chí đánh giá bài thuyết trình

“Bài trình bày của nhóm mình đã kết thúc, rất mong nhận được lời nhận xét từ các bạn” hay “Có ai có nhận xét hay đánh giá gì về bài của nhóm bạn không?” là câu nói vô cùng quen thuộc mỗi khi bài thuyết trình kết thúc. Vậy trong trường hợp này, cách nhận xét bài thuyết trình theo các tiêu chí dưới đây sẽ khiến ai cũng “tâm phục khẩu phục”, xem ngay:

1. Tiêu chí: chuẩn bị

• Có mặt trước bao nhiêu phút để chuẩn bị bài thuyết trình. 
• Đồng phục gọn gàng, chỉnh tề. 
• Chuẩn bị dụng cụ. 

2. Tiêu chí: powerpoint

• Powerpoint được sắp xếp logic, rõ ràng, dễ theo dõi. 
• Thiết kế Powerpoint sinh động, ấn tượng, thu hút người nghe. 
• Không mắc phải lỗi sai chính tả, sai font chữ hay quá nhiều chữ trong các slide. 

Có thể hữu ích đối với bạn: Hướng dẫn cách làm Powerpoint thuyết trình có hiệu ứng đơn giản dễ hiểu

3. Tiêu chí: nội dung bài thuyết trình

• Nội dung có dễ hiểu, làm rõ được vấn đề không.
• Nội dung có đáp ứng được những thắc mắc của người nghe không. 
• Nội dung có gì đột phá không: tiếp cận theo cách mới thay vì tiếp cận theo như cách thông thường, sự mở rộng vấn đề… 

4. Tiêu chí: cách trả lời câu hỏi và kỹ năng trình bày

Kỹ năng thuyết trình

• Phong thái tự tin, làm chủ được nội dung, say mê khi nói.
• Cách giải thích, diễn giải dễ hiểu, không vòng vo, đi thẳng vào vấn đề và có tính tương tác giữa người nghe. 
• Trình bày theo đúng thời gian quy định. 
• Lối thuyết trình có gì đặc biệt, ấn tượng không: cách mở bài, cách kết bài hay có sử dụng câu hỏi khi thuyết trình, chơi trò chơi, kể chuyện, trích dẫn câu nói người nổi tiếng, lấy ví dụ minh họa

Xem thêm: Bí quyết thuyết trình ấn tượng

Cách trả lời câu hỏi

• Câu trả lời có đúng theo như kỳ vọng của mọi người không. 
• Câu trả lời có thể hiện được sự hiểu biết một cách chuyên sâu về đề tài không. 

Cách nhận xét bài thuyết trình của người khác, nhóm khác

Chắc hẳn ai cũng từng được hỏi “Em/bạn có đánh giá gì về bài trình bày không?” Nếu bạn trả lời là “không” thì ai cũng sẽ nghĩ rằng bạn không lắng nghe và theo dõi bài trình bày, thiếu sự tôn trọng đến người khác. Vậy nên, dù ít hay nhiều cũng nên đưa ra một số lời nhận xét, bạn có thể tham khảo dưới đây:

Cách nhận xét bài thuyết trình tốt

Bài thuyết trình tốt sẽ luôn nhận được những lời khen ngợi từ nhiều người, đây cũng chính là nguồn động viên to lớn để giúp họ phấn đấu trong tương lai. Tuy nhiên, một số lời khen lại khiến họ cảm thấy quá tự đắc và nghĩ mình là người giỏi nhất. 

Vậy nên, những kỹ năng khen ngợi dưới đây sẽ là cách nhận xét bài trình bày hữu ích cho bạn:

• Khi đưa ra lời khen bạn nên đưa ra đánh giá về kết quả bài thuyết trình: tốt, rất tốt, hay, rất hay, khá đặc biệt, để lại ấn tượng cho người nghe… 

=> Ví dụ: Sau khi lắng nghe thì mình thấy bạn/nhóm bạn làm rất tốt bài thuyết trình. 

• Sau đó, đi vào từng khía cạnh cụ thể để nhận xét như các tiêu chí ở trên đã đưa ra như: chuẩn bị như thế nào, powerpoint có đẹp không?, phong thái có tự tin?, nội dung bài có cụ thể, dễ hiểu hay các kỹ năng trong thuyết trình có được vận dụng tốt không?

=> Ví dụ: Về phần chuẩn bị, bạn/nhóm bạn chuẩn bị từ rất sớm, đầy đủ dụng cụ thuyết trình. Powerpoint các bạn làm cũng rất khoa học, ít chữ, dễ hiểu, nhiều hình ảnh sinh động. Nội dung các bạn đưa ra khá đầy đủ, giúp người nghe hiểu được vấn đề. Trong bài các bạn có sử dụng các kỹ năng thuyết trình như đặt ra câu hỏi với người nghe, xử lý tốt sự cố, sử dụng ngôn ngữ cơ thể… 

• Có thể đưa ra nhận xét về điều mà bạn ấn tượng nhất trong bài, ví dụ như giọng nói hay, truyền cảm; dẫn chứng cụ thể đầy mới lạ hay các kỹ năng mà bạn vận dụng. 

=> Ví dụ: Mình thấy rất ấn tượng ở nhóm bạn bởi cách nói lôi cuốn, súc tích, cách kể chuyện hấp dẫn. 

• Sau khi đã khen, bạn cũng nên đưa ra góp ý, điều mà bạn cảm thấy chưa hài lòng như: một số dữ liệu trong bài chưa có tính cập nhật, sai chính tả, lỗi font chữ, nội dung sơ sài, bạn thiếu tập trung… để giúp họ có thể sửa sai và rút kinh nghiệm. 

=> Ví dụ: Tuy nhiên/Bên cạnh đó, mình thấy các bạn sử dụng dữ liệu chưa mang tính cập nhật. Cụ thể, số liệu người dùng facebook của Việt Nam hiện đã được cập nhật đến tháng 2/2022 là 70.4 triệu người (tương đương 78.1% dân số) nhưng nhóm bạn lại dùng số liệu cũ từ năm 2020.

Cách nhận xét bài thuyết trình không tốt

Một bài trình bày không đạt hiệu quả cao thường có xu hướng nhận nhiều lời chê, vậy làm thế nào để khi đánh giá họ không cảm thấy bị tổn thương mà vẫn vui vẻ, tích cực nhận ra lỗi sai của bản thân để sửa đổi?

• Đầu tiên, bạn nên khen trước, chê sau. Bạn cần đưa ra những lời khen về bài thuyết trình sau đó dùng từ “Tuy nhiên, bên cạnh đó, ngoài ưu điểm thì vẫn còn một số nhược điểm” để chỉ ra các lỗi sai của bài. 

=> Ví dụ: Mình thấy bài thuyết trình của bạn/nhóm bạn đảm bảo được thời gian đưa ra, khi nói bạn nói to, rõ ràng, không bị vấp nên ở dưới nghe khá dễ chịu. Nội dung bạn chia các ý lớn cũng rất khoa học. Tuy nhiên, bạn/nhóm bạn vẫn còn gặp một số lỗi như nội dung hơi sơ sài, thiếu dẫn chứng và powerpoint hơi khô khan.

• Sau đó, bạn cần chỉ ra cụ thể các nhược điểm mà bạn vừa nêu. 

=> Ví dụ như: Bạn/Nhóm bạn nói về chủ đề “Kỹ năng quản lý thời gian” thì bạn/nhóm bạn vẫn thiếu một ý chính quan trọng là: Quản lý thời gian bằng cách tập trung. Về kỹ năng quản lý thời gian thì có rất nhiều dẫn chứng xung quanh cuộc sống hoặc từ những người nổi tiếng nhưng bạn/nhóm bạn lại chưa biết cách khai thác để đưa vào bài nhằm tăng tính thuyết phục. 

• Bạn cần đưa ra những lời khuyên có tính góp ý và chân thành. 

=> Ví dụ như: Mình rất đề cao sự trình bày của bạn/nhóm bạn nhưng nếu bạn/nhóm bạn biết cách đưa dẫn chứng vào bài thì mình nghĩ bài của bạn/nhóm bạn sẽ còn thành công hơn rất nhiều. 

Bạn cần nhớ rằng, cách nhận xét bài thuyết trình của người khác luôn cần sự chân thành, góp ý, đưa ra những lời chê nhưng cũng cần động viên bằng những lời khen. 

Văn mẫu đánh giá bài thuyết trình đầy tính thuyết phục

Một số lời nhận xét được áp dụng nhiều trong các bài thuyết trình, bạn có thể tham khảo:

Bạn đang làm rất tốt

• Bạn thực sự có khả năng trong việc dẫn dắt vấn đề để lôi cuốn người nghe và giúp học hiểu được những gì mà bạn muốn truyền đạt. Làm tốt lắm!
• Bài của bạn rất hấp dẫn và có slide khá ấn tượng. Bạn thực sự biết cách thu hút người nghe một cách hiệu quả. 
• Giữ cho bài thuyết trình tập trung vào các mục đích trong chương trình có thể rất khó khăn nhưng bạn thực sự giỏi việc đó. Bạn đã lên kế hoạch thực hiện một cách chính xác về những gì bạn sẽ thảo luận và bạn đảm bảo rằng mình sẽ tuân theo nó. 
• Bài thuyết trình của bạn dễ hiểu, các ý chính, ví dụ đưa ra rất cụ thể, nhiều dẫn chứng thuyết phục người nghe và cách mở bài độc đáo. Tuy nhiên bạn cần sử dụng nhiều hơn nữa ngôn ngữ cơ thể. 

Bạn nên nghĩ đến việc cải thiện

• Bạn có vẻ không làm chủ được nội dung khi thuyết trình, vẫn còn nhìn nhiều vào slide. Các ý lớn trong bài bạn không đưa ra được ví dụ cụ thể nên có nhiều người ở dưới chưa thật sự hiểu được những gì mà bạn đang truyền tải. Tuy nhiên, bạn vẫn rất tự tin và trả lời câu hỏi một cách trôi chảy. 
• Trong buổi thuyết trình, bạn hơi thiếu tập trung nên bạn rất khó để bám sát chủ đề. Một số chỗ còn hơi lan man, một số chỗ lại đi quá sâu. Nhưng về phần hình thức như powerpoint lại khá mới mẻ, trình bày khoa học, dễ nhớ. 

• Để tương tác với khán giản và khiến họ chăm chú lắng nghe vào những gì bạn nói thì bạn cần phải sử dụng giọng nói của mình hiệu quả, nên nói to, rõ chữ, biết cách ngắt nghỉ. Ngoài ra thì bài thuyết trình của bạn nội dung khá đầy đủ, biết cách tiếp cận vấn đề theo nhiều chiều. 
• Bài trình bày của bạn có powerpoint rất đẹp, nhưng nội dung của bạn lại sơ sài và nếu không có nội dung thì bản trình bày dù đẹp đến đâu cũng sẽ không có ý nghĩa.

Để hoàn thiện mình trong những bài nói, ai cũng cần những lời khen và lời chê. Và nếu biết cách nhận xét bài thuyết trình một cách có tư duy, khôn khéo thì chính bạn sẽ là người đem lại động lực cho người khác cũng như giúp họ tốt hơn mỗi ngày đấy.