Hướng dẫn cách dùng và vẽ Biểu đồ Thác nước (Waterfall chart)

Mục lục

1 Khi nào dùng Biểu đồ Thác nước
2 Phân tích
3 Tác dụng
4 Hướng dẫn vẽ Biểu đồ Thác nước (Waterfall Chart) trên Excel

Khi nào dùng Biểu đồ Thác nước

Biểu đồ này dùng để chia biểu đồ cột chồng thành các hạng mục con. Giúp người xem tập trung vào một hạng mục, chú ý đến điểm bắt đầu, sự tăng giảm cũng như điểm kết thúc. Hay nói cách khác là trình bày việc từ một vị trí ban đầu đã tăng hoặc giảm qua hàng loạt các thay đổi như thế nào.

Đọc ví dụ sau đây, bạn sẽ nhanh chóng nắm được cách sử dụng nó. Giả sử bạn là một chuyên viên tư vấn về quản lý nhân sự và muốn biết được cũng như thể hiện sự tăng giảm trong số lượng nhân viên trong năm vừa qua của đối tác bên bạn. Nhìn biểu đồ thác nước hình 1 bạn sẽ thấy ngay được vấn đề.

Hình 1 Biểu đồ thác nước.

Ở bên trái, ta thấy ngay được số lượng nhân viên thời điểm đầu năm của một chi nhánh. Nhìn từ trái sang phải, ta thấy số lượng nhân viên được tăng qua việc tuyển người mới và điều chuyển công tác vào. Tiếp theo sau đó là số lượng nhân viên giảm do điều chuyển công tác qua chi nhánh khác hoặc xin nghỉ hay là bị cho thôi việc. Cột cuối cùng thể hiện tổng số nhân viên trong một năm.

Phân tích

Trong Biểu đồ Thác nước, cột đầu tiên và cột cuối cùng biểu thị cho tổng giá trị.

Các cột ở giữa lơ lửng thể hiện sự thay đổi tiêu cực hoặc tích cực trong từng giai đoạn.

Cuối cùng kết lại bằng cột tổng giá trị sau cùng.

Từ biểu đồ này ta có thể nhìn thấy rõ ràng sự thay đổi theo diễn biến tích cực hoặc tiêu cực của các phần tử trong biểu đồ.

Tác dụng

Biểu đồ Thác nước tương đối hữu ích cho việc phân tích. Bạn có thể dùng nó trong nhiều tình huống như là:

Đánh giá lợi nhuận của công ty

Kiểm kê sản phẩm

Đánh giá doanh số bán hàng

Hoặc đơn giản là sự thay đổi của nhân viên trong công ty/sinh viên trong trường/tiền trong túi.

Hướng dẫn vẽ Biểu đồ Thác nước (Waterfall Chart) trên Excel

Bước 1: Chuẩn bị bảng dữ liệu.

Bước 2: Phân tích Bảng dữ liệu

Chèn thêm 3 cột ở giữa lần lượt là: Cơ sở, Tăng, Giảm

Cột cơ sở sẽ là giá trị sau mỗi giai đoạn biến đổi.

Cột tăng thể hiện các giá trị dương/tăng

Cột giảm thể hiện các giá trị âm/giảm

Ta có thể điền tay vào bảng nếu số liệu ít và đơn giản. Dùng công thức =IF(H3<=0, -H3,0) để tìm kiếm giá trị âm/giảm điền vào cột giảm.

Tương tự, ta điền cột Tăng. =IF(H3>0, H3,0)

Tiếp theo tính nốt cột cơ sở = Quý 1 = E4 = B3+F3-G3 = Giá trị cơ sở cũ + lượng tăng - lượng giảm. Kéo công thức đến hết 4 Quý.

Bước 3: Tạo biểu đồ cột chồng.

Nếu các bạn chưa biết cách tạo biểu đồ cột chồng, hãy xem lại bài Hướng dẫn sử dụng biểu đồ thanh/cột chồng.

Sau khi tạo biểu đồ cột chồng cơ bản ta có

Biểu đồ có dạng cột chồng, tuy nhiên chưa thành hình Thác nước.

Thao tác quan trọng định hình biểu đồ thác nước là bước sau.

Bước 4: Chuyển biểu đồ cột thành biểu đồ thác nước.

Kích chuột phải vào chữ Cơ sở. Chọn Format Data Series.

Trong hộp thoại này chọn Fill, Tích vào ô No fill

Sau đó ta chỉ cần xóa chữ cơ sở:

Vậy là chúng ta đã có biểu đồ thác nước. Nhưng còn cột Kết thúc cũng biến mất theo cột cơ sở. Để lấy lại giá trị cột Kết thúc. Bạn kích đúp cho đến khi chỉ hiện ra vùng cột duy nhất đó.