Mẹo ứng dụng ChatGPT trong học tập và giáo dục hiệu quả

Năm 2022, ChatGPT ra đời đã nhanh chóng trở thành đề tài được bàn tán hot nhất trên mạng. Khả năng ấn tượng của ChatGPT không chỉ giới hạn trong lĩnh vực kinh doanh mà còn mở rộng ra cả hệ thống giáo dục. 

Nhưng cũng có một nhược điểm: học sinh bắt đầu sử dụng nó để gian lận trong bài tập về nhà. Điều này đã tạo nên cuộc tranh luận về ChatGPT trong giáo dục, rằng liệu ChatGPT tốt hay xấu? Làm thế nào chúng ta có thể sử dụng ChatGPT hiệu quả trong học tập và giáo dục?

Hãy cùng Gitiho khám phá câu trả lời cho những thắc mắc đó trong bài viết hôm nay nhé!"

Mối liên hệ giữa ChatGPT và ngành giáo dục

ChatGPT ra đời đã tác động không nhỏ đến ngành giáo dục. Nó là một công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) do OpenAI phát triển, có thể hiểu, tạo và giao tiếp bằng ngôn ngữ con người. Đồng thời, ChatGPT có thể đóng vai trò là một gia sư kỹ thuật số, trợ lý giảng dạy, hay một biên tập viên,... cho từng cá nhân.

Tác động của ChatGPT tới giáo dục

Phải thẳng thắn thừa nhận rằng ấn tượng đầu tiên đa số chúng ta về ChatGPT trong giáo dục là “tiêu cực”. Lý do là một số học sinh đã sử dụng nó để gian lận trong bài kiểm tra và bài tập về nhà. 

Để ngăn điều này xảy ra, giáo viên bắt đầu thực hiện các biện pháp như yêu cầu học sinh viết ngay trên lớp thay vì mang về nhà, thay đổi định dạng các câu hỏi theo hướng suy luận cá nhân, sử dụng các công cụ phát hiện AI, hay một số làm ngược lại khuyến khích học sinh ứng dụng ChatGPT trong học tập đúng cách,...

Nhưng rồi dần dần, nhiều giáo viên cũng nhận ra lợi ích của ChatGPT. Trước đây, việc học tập của học sinh thường bị hạn chế bởi nguồn lực, khả năng tiếp cận với gia sư hay tài liệu học tập chất lượng cao. 

Mà ChatGPT có thể hỗ trợ học sinh giải đáp thắc mắc 24/7 về nhiều lĩnh vực và chủ đề. Học sinh không còn phải đợi đến khi đến lớp hay phụ thuộc vào sách giáo khoa nữa,...

ChatGPT sẽ thay đổi giáo dục như thế nào?

Cá nhân hóa trong học tập là cách mà ChatGPT đang thay đổi nền giáo dục. Có thể nói, mỗi học sinh là duy nhất, với phong cách học tập, sở thích và mức độ tiến bộ khác nhau. Tuy nhiên, trong một lớp học thường có 15-30-40 học sinh, giáo viên sẽ không có thời gian để quan tâm đến từng học sinh. Chưa kể, các lớp học đại học rộng lớn còn có hàng trăm sinh viên.

Chính vì thế, ChatGPT có thể hỗ trợ giáo viên một phần bằng cách trả lời các câu hỏi của học sinh, đưa ra những gợi ý về phương pháp học tập,... Việc học giờ đây trở thành một quá trình tương tác và hấp dẫn hơn thay vì chỉ nghe thông tin một chiều từ giáo viên. 

Học sinh có thể dễ dàng học theo tốc độ của riêng mình, hay tập trung vào các chủ đề các em thích. Ngoài ra, ChatGPT cũng có thể hỗ trợ giáo viên tạo ra các bài giảng sáng tạo và phong phú, tăng trải nghiệm học tập,... giúp họ có thêm thời gian cho việc quan trọng khác.

ChatGPT có thể làm gì và không thể làm gì?

ChatGPT có thể làm

Hãy xem một số điều mà bạn có thể yêu cầu ChatGPT giúp:

Đối với giáo viên:

• Sáng tạo nội dung: giúp giáo viên đưa ra ý tưởng cho kế hoạch bài học, hoạt động và dự án phù hợp với mục tiêu học tập cụ thể và tiêu chuẩn chương trình giảng dạy. 
• Kiểm tra ngữ pháp và viết: Giáo viên có thể sử dụng ChatGPT để nhanh chóng xem xét và sửa lỗi chính tả, ngữ pháp, dấu câu trong tài liệu viết của riêng họ, của sinh viên, hay tạo ví dụ và giải thích các quy tắc ngữ pháp để cải thiện kỹ năng viết cho sinh viên.
• Chấm điểm: ChatGPT có thể hỗ trợ giáo viên phân tích nội dung, cấu trúc và tính mạch lạc của bài viết, hay nhận xét ngữ pháp, chính tả, dấu câu và cú pháp,... Từ đó, giáo viên có thể dựa trên thang điểm đánh giá để chấm điểm.
• Thiết kế giáo án, đề cương: tận dụng ChatGPT để tạo, sắp xếp và cấu trúc nội dung buổi học mạch lạc và hiệu quả. Thậm chí, bạn có thể dùng ChatGPT để thiết kế slide Powerpoint nữa đấy.

Đối với học sinh, sinh viên:

• Giúp làm bài tập về nhà: ChatGPT có thể trả lời và đưa ra giải thích cách làm cho các câu hỏi khó, hướng dẫn học sinh các bước giải quyết vấn đề, cung cấp các khái niệm, so sánh, hay cải thiện kỹ năng viết cho bài luận, báo cáo,...Tuy nhiên, lưu ý rằng đừng copy toàn bộ câu trả lời của ChatGPT, mà chỉ dùng nó như một công cụ hỗ trợ việc học của bạn thôi nhé.
• Nghiên cứu: hỗ trợ quy trình nghiên cứu cho các dự án, bài tập hoặc sở thích cá nhân khác trong các bước như: chọn chủ đề, cung cấp thông tin cơ bản, nguồn lực liên quan hay đưa ra các trích dẫn hữu ích,...
• Học ngôn ngữ: bạn có thể yêu cầu ChatGPT đưa ra list từ vựng theo chủ đề hàng ngày, cung cấp bản dịch, giải thích ngữ pháp hay mô phỏng hội thoại để thực hành cải thiện kỹ năng nói…

ChatGPT không thể làm

• Đưa ra suy nghĩ, góc độ quan điểm nhìn nhận vấn đề giống con người.
• Thông tin cập nhật mới nhất sau năm 2021
• Cung cấp thông tin khác định dạng văn bản như hình ảnh, video,...
• Dự đoán về các sự kiện trong tương lai
• Đọc và tóm tắt nội dung từ các bài viết trên internet. (Tuy ChatGPT không thể làm điều này, nhưng công cụ AI khác chẳng hạn merlin ChatGPT thì có thể làm điều đó)
• Tạo ra mối liên kết giữa nội dung trên lớp học với một nguồn tài liệu (hình ảnh, video hay âm thanh) bất kỳ.

Lợi ích và hạn chế của việc sử dụng ChatGPT trong giáo dục

Có thể ví ChatGPT trong giáo dục như con dao 2 lưỡi với những lợi ích và hạn chế sau:

Lợi ích:

• Có thể sử dụng ChatGPT miễn phí, tăng khả năng tiếp cận của công cụ này tới người dùng trong lĩnh vực học tập
• Giảm khối lượng công việc cho giáo viên.
• Tạo không gian học tập tích cực cho từng học sinh và rèn luyện tư duy phản biện (đứng trước câu trả lời của ChatGPT, học sinh phải xem xét liệu thông tin này đã đúng chưa thay vì copy y nguyên câu trả lời)
• Phản hồi ngay lập tức và thông tin nhanh chóng
• Giáo dục được cá nhân hóa 1-1.

Hạn chế:

• Có khả năng gian lận trong bài tập về nhà.
• Không thể đưa ra quan điểm và góc nhìn giống con người, câu trả lời thường máy móc và không chứa đựng cảm xúc hay sự hiểu biết sâu rộng như con người
• Hiện tại, ChatGPT chỉ cung cấp kiến ​​thức và thông tin về các sự kiện xảy ra trước năm 2021 
• Người dùng có thể hình thành thói quen thụ động, lười suy nghĩ nếu quá lạm dụng công cụ này.

Những lưu ý khi ứng dụng ChatGPT vào giáo dục

Những vì những bất cập về mặt lợi và hại của ChatGPT trong giáo dục, nên nhiều người còn nghi ngại về công cụ này. Chính vì thế, Gitiho sẽ giúp bạn tổng hợp các phương pháp ứng dụng ChatGPT trong học tập và giáo dục hiệu quả:

• Đầu tiên, giáo viên phải sử dụng ChatGPT như một công cụ hỗ trợ chứ không phải thay thế năng lực của mình. Mặc dù ChatGPT là công nghệ khá tiên tiến nhưng ChatGPT vẫn chưa hoàn hảo và không được phát triển riêng cho việc giảng dạy.
• Để tận dụng tốt nhất công cụ này, cả giáo viên và học sinh nên học cách sử dụng nó sao cho đúng. Dù giao diện của ChatGPT khá dễ sử dụng nhưng đa phần chúng ta đều không biết ứng dụng nó hiệu quả. Điều quan trọng là bạn cần biết viết prompt (câu hỏi, câu lệnh yêu cầu gì đó cho ChatGPT) như thế nào. Cùng khám phá 5 nghệ thuật đặt câu hỏi cho ChatGPT, mẹo học tập hiệu quả với ChatGPT và thủ thuật biến ChatGPT thành trợ lý ảo cho mình với khóa học ChatGPT của Gitiho:

• “Tin tưởng, nhưng hãy xác minh” là một trong những nguyên tắc mà bạn cần ghi nhớ khi sử dụng ChatGPT. Thông tin mà ChatGPT đưa ra đôi khi sẽ bị sai lệch, hoặc là dữ liệu cũ chưa được cập nhật. Vậy nên hãy kiểm tra và xác minh lại mọi lúc nhé.
• Nếu bạn muốn giảm thiểu việc lạm dụng ChatGPT hay bất kỳ công cụ AI nào khác, hãy đưa ra quy tắc áp dụng cho cả giáo viên và học sinh. Xây dựng các bài giảng nâng cao khả năng sáng tạo  cho học sinh thay vì các giáo án giảng dạy kiến thức thông thường.
• Áp dụng chiến thuật hỏi rộng, hỏi sâu đối với ChatGPT để đào sâu suy nghĩ một vấn đề. Bởi vì, thông thường ChatGPT không thể nói đầy đủ hết những điều mà bạn muốn ngay từ câu trả lời đầu tiên được. Bạn sẽ phải điều chỉnh dần qua các câu hỏi tiếp theo.

Kết luận

Dù tiềm ẩn những mối lo ngại của ChatGPT đối với giáo dục, nhưng không thể phủ nhận những lợi ích thực tế mà ChatGPT đang thay đổi trong quy trình học tập truyền thống. Hy vọng sau bài viết này, bạn có thể tận dụng được những mặt tích cực của ChatGPT trong việc học và giảng dạy của mình nhé. 

Hãy nhớ một điều cốt lõi “Học tập là một hành trình phát triển cá nhân của riêng bạn, bạn học chính là học cho chính mình, không phải ai khác.” Vậy nên đừng cố dùng ChatGPT để gian lận nhé. Chúc bạn thành công!