Mô hình chuỗi giá trị là gì? Phương pháp tăng lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, các doanh nghiệp đang liên tục cạnh tranh về giá cả, chiến lược Marketing và mô hình kinh doanh khác nhau. Một trong số các mô hình đó chính là mô hình chuỗi giá trị (Value Chain) cho phép doanh nghiệp tăng lợi thế cạnh tranh với đối thủ. Vậy mô hình chuỗi giá trị là gì? Cùng Gitiho tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu về mô hình chuỗi giá trị (Value Chain)

Khái niệm mô hình chuỗi giá trị

Mô hình chuỗi giá trị dùng để chỉ một loạt các hoạt động nhằm mục đích gia tăng giá trị cho sản phẩm/dịch vụ thông qua các bước hoàn thiện chúng như: thiết kế, sản xuất, tiếp thị và phân phối.

Khái niệm về chuỗi giá trị (Value Chain) được giới thiệu lần đầu bởi tác giả Michael Porter vào năm 1985 trong cuốn sách “Competitive Advantage” của ông. Theo đó, Porter cho rằng có hai bước chính trong việc phân tích chuỗi giá trị, cụ thể là:

• Xác định chi tiết các hoạt động riêng lẻ trong tổ chức
• Phân tích chi tiết những khả năng giúp tăng thêm giá trị cho sản phẩm/dịch vụ trong từng hoạt động riêng lẻ đó và liên hệ cụ thể với khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.

Các doanh nghiệp sẽ đưa sản phẩm/dịch vụ từ concept đến bước cuối là giao hàng tới người dùng. Đối với các công ty sản xuất hàng hóa, chuỗi giá trị bắt đầu từ nguyên liệu để sản xuất sản phẩm và bao gồm các yếu tố được thêm trước khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, khái niệm Quản lí chuỗi giá trị là quá trình tổ chức các hoạt động trên và phân tích chúng một cách chính xác. Qua đó thiết lập được thông tin một cách mạch lạc cho người quản lý giữa các giai đoạn để sản phẩm đến tay khách hàng liền mạch nhất.

Ý nghĩa của mô hình chuỗi giá trị

Áp dụng chuỗi giá trị mang lại một số lợi ích cho doanh nghiệp như sau:

• Giảm chi phí, tối ưu hóa công sức, loại bỏ khoản hao phí và tăng lợi nhuận.
• Giúp doanh nghiệp loại bỏ các hoạt động không cần thiết và cải tiến các hoạt động cần thiết.
• Doanh nghiệp xác định được giá trị nào thực sự quan trọng với khách hàng, từ đó mở rộng và nâng cao các giá trị đó, dẫn đến tiết kiệm chi phí và cải thiện sản xuất.
• Khách hàng sẽ nhận được các sản phẩm/dịch vụ có chất lượng cao, giá trị cao với chi phí thấp hơn.

Xem thêm: 6 bước lập kế hoạch marketing hiệu quả cho doanh nghiệp

Mô hình chuỗi giá trị của Michael Porter

Các hoạt động trong mô hình chuỗi giá trị

Trong cuốn sách của mình, Michael Porter đã phân tích mô hình chuỗi giá trị bằng cách chia hoạt động của một doanh nghiệp thành hai dạng: hoạt động chính và hoạt động hỗ trợ.

Hoạt động chính bao gồm:

• Vận chuyển đầu vào (Inbound Logistics): Là hoạt động tiếp nhận, lưu trữ và phân phối nguyên liệu được sử dụng trong quá trình sản xuất.
• Chế tạo (Operations): Là giai đoạn nguyên liệu thô được chuyển thành sản phẩm cuối cùng.
• Vận chuyển đầu ra (Outbound Logistics): Hoạt động phân phối sản phẩm cuối cùng cho người tiêu dùng.
• Tiếp thị và bán hàng (Marketing and Sales): Là các hoạt động liên quan tới quảng cáo, khuyến mãi, kênh phân phối, định giá và quản lí sản phẩm cuối cùng để đảm bảo nhắm tới các nhóm người tiêu dùng thích hợp.
• Dịch vụ (Service): Là các hoạt động cần thiết để duy trì hiệu suất của sản phẩm sau khi sản phẩm được sản xuất bao gồm các yếu tố như: cài đặt, đào tạo, bảo trì, sửa chữa, bảo hành và dịch vụ sau bán hàng.

Hoạt động hỗ trợ bao gồm:

• Mua hàng (Procurement): Các hoạt động liên quan tới việc tìm kiếm và mua các nguyên liệu thô cho hoạt động sản xuất.
• Phát triển công nghệ (Technology Development): Các hoạt động trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển, trong quá trình các sản phẩm mới được phát triển, thiết kế. Hoặc trong quá trình tự động hóa.
• Quản lý nguồn nhân lực (Human Resource Management): Bao gồm các hoạt động liên quan tới tuyển dụng và giữ chân nhân sự phù hợp.
• Cơ sở hạ tầng doanh nghiệp (Firm Infrastructure): Liên quan tới việc quản lý, tài chính, lên kế hoạch, luật pháp của tổ chức.

Phương pháp tiếp cận mô hình chuỗi giá trị

Để tiếp cận mô hình chuỗi giá trị thì có hai phương pháp phổ biến bao gồm: Lợi thế về chi phí và lợi thế về sự khác biệt. Cụ thể như sau:

• Lợi thế về chi phí: Sau khi đã xác định được các hoạt động chính và hoạt động hỗ trợ, doanh nghiệp nên xác định cả chi phí cho từng hoạt động. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần tìm mối liên hệ giữa các hoạt động, nếu chi phí giảm trong một giai đoạn, chúng có thể giảm ở các khoản tiếp theo. Qua đó, doanh nghiệp sẽ dễ dàng xác định các cơ hội để giảm chi phí nhiều hơn.
• Lợi thế về sự khác biệt: Doanh nghiệp cần xác định các hoạt động giúp tạo ra giá trị cho khách hàng được ưu tiên hàng đầu. Các hoạt động này có thể bao gồm các chiến lược marketing liên quan, kiến thức về sản phẩm và hệ thống, trả lời điện thoại nhanh. Bước tiếp theo là đánh giá các chiến lược nhằm gia tăng giá trị của các hoạt động đã xác định. Một số cách để cải thiện giá trị như: Tập trung hơn vào dịch vụ khách hàng, cung cấp ưu đãi, thêm các tính năng mới cho sản phẩm…Cuối cùng, doanh nghiệp cần phân tích xem liệu sự có thể duy trì sự khác biệt trong lâu dài và gia tăng giá trị cao nhất.

Xem thêm: 7 bước lập kế hoạch truyền thông bài bản cho doanh nghiệp

Sự khác biệt giữa Chuỗi giá trị và Chuỗi cung ứng

Điểm giống nhau

Chuỗi giá trị (Value Chain) là tập hợp các hoạt động nhằm tạo ra hoặc gia tăng giá trị cho sản phẩm. Trong khi đó, Chuỗi cung ứng (Supply Chain) là sự kết nối tất cả các hoạt động từ khâu sản xuất cho đến khi ra sản phẩm cuối cùng và đưa tới người tiêu dùng.

Cả hai mô hình chuỗi trên đều có mục đích chung là mang tới sản phẩm có chất lượng tốt nhất cho người tiêu dùng với giá cả hợp lý. Bởi vậy, Supply Chain và Value Chain cũng sẽ được đặt cạnh nhau.

Điểm khác nhau

	Chuỗi giá trị (Value Chain)	Chuỗi cung ứng (Supply Chain)
Ý nghĩa	Một chuỗi hoạt động nhằm nâng cao giá trị sản phẩm theo từng bước trong quy trình sản xuất cho tới khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng.	Sự hợp nhất giữa các hoạt động, con người và doanh nghiệp, thông qua đó, sản phẩm sẽ được trung chuyển đến khắp mọi nơi, từ nơi này đến nơi khác.
Ý tưởng	Ý tưởng của chuỗi giá trị bắt nguồn từ Quản trị kinh doanh (Business Management) trong doanh nghiệp.	Ý tưởng của chuỗi cung ứng bắt nguồn từ Quản trị hoạt động (Operation Management) nhằm tạo ra sự hợp nhất giữa doanh nghiệp và các hoạt động.
Hoạt động	Hoạt động của Value Chain chỉ tập trung việc nâng cao và cải thiện giá trị cho sản phẩm của doanh nghiệp.	Supply Chain bao gồm các hoạt động khâu vận chuyển (từ nhà cung cấp → sản xuất → phân phối → nhà bán lẻ → khách hàng).
Mục tiêu	Nâng cao lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp	Đáp ứng được sự hài lòng của khách hàng

Kết luận

Trên đây là những thông tin bạn cần biết về Chuỗi giá trị (Value Chain). Mô hình chuỗi giá trị sẽ giúp xác định các yếu tố cần được tối ưu hóa để gia tăng giá trị sản phẩm, từ đó nâng cao lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp với các đối thủ cạnh tranh. Mong rằng sau khi đọc xong bài viết, các bạn có thể hình dung rõ ràng hơn về tầm quan trọng của mô hình chuỗi giá trị trong doanh nghiệp và áp dụng trong tương lai.

Hiện nay, Gitiho đang cung cấp nền tảng Gitiho for Leading Business để giúp các doanh nghiệp đào tạo nhân sự theo hình thức E-learning. Với hệ thống 200+ khóa học đến từ các chuyên gia hàng đầu trên cả nước được sắp xếp theo lộ trình riêng biệt cho từng cấp bậc, phòng ban, vị trí trong doanh nghiệp, Gitiho for Leading Business sẽ giúp việc đào tạo của doanh nghiệp trở nên chuyên nghiệp hơn. Tham khảo thông tin chi tiết về Gitiho for Leading Business tại đây.