Văn hóa doanh nghiệp là gì? Làm sao để xây dựng văn hóa doanh nghiệp?

Xây dựng văn hóa doanh nghiệp là một bài toán khó. Quá trình ấy cần sự nỗ lực, đồng hành của tất cả lãnh đạo và toàn thể nhân viên. Những giá trị này sẽ song hành cùng tổ chức trong suốt chặng đường phát triển. 

Không chỉ vậy, văn hóa doanh nghiệp như tài sản vô hình để thương hiệu vươn ra thị trường thế giới với bản sắc riêng vốn có. Vậy làm thế nào để xây dựng hệ thống văn hóa doanh nghiệp chuẩn hóa, chuyên nghiệp? Gitiho sẽ chia sẻ chi tiết hơn trong bài viết sau đây. 

Văn hóa doanh nghiệp là gì?

Mark Leslie – Chủ tịch sáng lập kiêm CEO Công ty phần mềm Veritas Software khẳng định: “Văn hóa không phải là những thứ ta ghi vào văn bản, giấy tờ. Văn hóa là những điều chúng ta nói và thực hiện hàng ngày”.

Văn hóa doanh nghiệp được hiểu là tập hợp mọi giá trị, chuẩn mực về hành vi, niềm tin, cách nhận thức, phương pháp tư duy mà tất cả thành viên công ty cùng công nhận, hành động như thói quen tại nơi làm việc. 

Không chỉ các tập đoàn lớn, công ty quy mô nhỏ cũng cần thiết lập nên văn hóa doanh nghiệp. Chúng như nền móng vững chắc nên càng chuyên biệt, chuẩn hóa sẽ càng đưa tổ chức vươn xa. 

Các cấp độ của văn hóa doanh nghiệp

Để đề xuất chiến lược phát triển doanh nghiệp ở từng giai đoạn khác nhau, nhà lãnh đạo cần hiểu và phân tích được yếu tố cấu thành văn hóa công sở. 

Cựu giáo sư MIT Sloan – Edgar Henry Schein cho rằng văn hóa tổ chức chia thành 3 cấp độ:

Cấp độ 1: Giá trị hữu hình của doanh nghiệp

Đây là giá trị hữu hình, bao gồm những điều mà mọi người có thể nghe, nhìn, cảm nhận khi có cơ hội tiếp xúc với tổ chức mới. Các yếu tố này có thể thay đổi, hiếm khi phản ánh giá trị đích thực trong văn hóa công ty. Ví dụ như: Logo, khẩu hiệu, thiết kế sản phẩm, đồng phục, cơ cấu văn phòng. 

Cấp độ 2: Những giá trị đã được ghi nhận

Ở cấp độ này bao gồm giá trị được doanh nghiệp quảng bá rộng rãi, thể hiện thông qua lời nói, hành động nhân viên. Tầm nhìn, giá trị cốt lõi, sứ mệnh, mục tiêu, chiến lược là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của toàn nhân sự. 

Cấp độ 3: Quan điểm chung

Cấp độ 3 khó xác định và điều chỉnh bởi chúng đã ăn sâu suy nghĩ của hầu hết các thành viên, trở thành thói quen chi phối hành động. Một khi họ đã cùng nhau chia sẻ, thực hiện theo sẽ rất khó chấp nhận những hành vi đi ngược lại. 

Văn hóa doanh nghiệp có vai trò gì?

Theo nghiên cứu của Deloitte đã công bố, 94% giám đốc điều hành, 88% nhân viên tin văn hóa mang tính quyết định đến thành công doanh nghiệp. Thực tế cũng chứng minh xây dựng văn hóa doanh nghiệp ngay từ đầu sẽ ảnh hưởng tới nhiều mặt vận hành. Cụ thể:

Thu hút ứng viên tài năng

Không ít chuyên gia nhân sự đồng ý rằng công ty sở hữu văn hóa nội bộ mạnh mẽ là lợi thế cạnh tranh rất lớn để thu hút nhân tài. Bởi bất cứ ai cũng muốn làm việc cho công ty chế độ tốt. Đặc biệt những điều này được truyền lại từ chính nhân viên cũ và hiện tại lại càng đáng tin. 

Thực tế, một công ty có văn hóa tích cực sẽ trở thành điểm đến lý tưởng cho các tài năng sẵn sàng cống hiến. Điển hình phải kể tới văn hóa doanh nghiệp của Zappos (Mỹ). Công ty này chia sẻ đặc trưng văn hóa ngay khi ứng viên ứng tuyển. Qua quá trình phỏng vấn, nhà tuyển dụng sẽ xem họ có phù hợp văn hóa công ty hay không. Sau tuần đầu làm việc, nhân viên mới được khuyến khích nghỉ việc nếu họ cảm thấy không phù hợp. 

Xem thêm: 7 chính sách thu hút nhân tài cho doanh nghiệp

Giữ chân nhân tài

Một nền văn hóa tích cực, tôn trọng người lao động không chỉ giúp tuyển dụng thành công mà còn là yếu tố giữ chân nhân tài hiệu quả. Khi thu nhập đạt đến một ngưỡng nào đó, người ta sẵn sàng đánh đổi để có thể làm ở môi trường thoải mái, hòa đồng, minh bạch hơn. 

Nổi tiếng là một trong những nơi làm việc tốt nhất thế giới, Twitter nhận không ít sự ca ngợi của nhân viên. Họ có thể ăn uống miễn phí ngay tại trụ sở San Francisco, kèm theo những lớp học Yoga miễn phí. 

Khi được phỏng vấn, nhân sự của Twitter nhấn mạnh họ rất thích được làm việc và sẵn sàng đóng góp cho công ty. Vì thế không có nhân viên nào rời khỏi văn phòng khi chưa hoàn thành công việc và nhiệm vụ mỗi ngày.

Xem thêm: 10 cách giữ chân nhân viên hiệu quả doanh nghiệp nên biết

Hạn chế xung đột nội bộ

Nếu xây dựng văn hóa doanh nghiệp chuyên biệt, tích cực sẽ giúp giảm thiểu căng thẳng tại nơi làm việc. Đây là chất keo gắn kết các thành viên trong công ty. Thông qua đó mỗi cá nhân, đội nhóm đều thống nhất cách hiểu vấn đề, đánh giá, định hướng hành động. 

Khi phải đối mặt với xu hướng xung đột lẫn nhau, văn hóa giúp mọi người hòa nhập, tìm thấy tiếng nói chung. Facebook nổi tiếng với quy mô số lượng nhân viên đã thực hiện rất tốt vấn đề này. Công ty cung cấp cho nhân viên rất nhiều quyền lợi như: Mua cổ phiếu công ty, đồ ăn miễn phí, không gian làm việc thoải mái. Đặc biệt, văn hóa của Facebook tập trung vào hoạt động nhóm, tạo điều kiện mọi người kết nối cởi mở, gắn kết hơn.

Xem thêm: Những chế độ phúc lợi giữ nhân tài hiệu quả thời 4.0

Nâng cao nhiệt huyết, thúc đẩy nhân sự làm việc

Một trong những lợi ích xây dựng văn hóa doanh nghiệp mang lại chính là thúc đẩy năng suất làm việc của nhân viên. Người lao động sẽ tận tâm với công việc, đạt năng suất cao hơn khi được trân trọng. Họ sẵn sàng cống hiến cho sứ mệnh chung và hãnh diện vì trở thành một phần công ty. 

Nổi tiếng trong việc đề cao, tin tưởng nhân viên không thể bỏ qua Adobe. Đơn vị này hạn chế tối đa các cấp quản lý cấp thấp, đẩy mạnh giao phó trách nhiệm cho nhân viên và đặt niềm tin vào khả năng của họ. 

Adobe không đánh giá nhân sự thông qua chấm điểm. Bởi công ty cho rằng việc đó ảnh hưởng xấu tới sức sáng tạo, tinh thần đồng đội. Tại đây, người lãnh đạo chỉ đóng vai trò huấn luyện viên. Bên cạnh đó, nhân viên Adobe cũng nhận được ưu đãi mua cổ phần công ty. Điều này khiến họ nhận thức rõ ràng nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong mỗi nhiệm vụ. 

6 bước xây dựng văn hóa doanh nghiệp chi tiết

Theo nghiên cứu của các chuyên gia kinh tế học tại Đại học Warwick (Anh): Hạnh phúc giúp tăng 12% năng suất công việc, trong khi căng thẳng làm giảm đi 10% năng suất. Điều này cho thấy xây dựng văn hóa doanh nghiệp vô cùng quan trọng để tạo nên môi trường làm việc tốt. 

Để kiến thiết được một nền văn hóa quy chuẩn, người làm lãnh đạo cần nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng. Khám phá 6 bước dưới đấy sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích.

Bước 1: Đánh giá nội tại doanh nghiệp

Có nhiều cách đánh giá văn hóa nội tại doanh nghiệp. Bạn có thể khảo sát từ nhân viên hay dành thời gian quan sát trực tiếp. Nếu công ty bạn đang xuất hiện những dấu hiệu “độc hại” sau hãy nhanh chóng tìm biện pháp cải thiện:

Tuyển dụng liên tục

Cả quản lý và nhân viên kỷ luật kém, hay đi làm trễ, chậm deadline, bắt đầu làm việc muộn

Giao tiếp nội bộ kém, không có sự tương tác giữa các cá nhân, bộ phận

Quản lý và nhân viên là hai thế giới khác biệt, không kết nối, giao tiếp một chiều

Hiếm có sự công nhận, khen thưởng

Nhân sự không lên tiếng thảo luận, đóng góp ý tưởng trong cuộc họp nhưng lại bàn luận sôi nổi sau đó

Nắm rõ tình trạng doanh nghiệp ở thời điểm hiện tại bạn sẽ biết mình cần làm gì. Như vậy, văn hóa của công ty dần thay đổi tốt hơn, tạo môi trường cống hiến, chia sẻ cho tất cả nhân sự. 

Bước 2: Xác định loại hình văn hóa đặc trưng

Khi bắt đầu xây dựng văn hóa doanh nghiệp bạn nên cân nhắc kỹ về những điều mình muốn tạo nên. Hãy bước đi từ chính những thế mạnh, đặc trưng riêng biệt của công ty bạn. Nếu công ty phát triển dựa trên nền tảng là sức mạnh nội tại có sẵn, nhà lãnh đạo sẽ biết mình nên làm gì, làm như thế nào tốt nhất. 

Theo Harvard Business Review, dựa trên 2 tiêu chí: Sự tương tác giữa mọi người và khả năng thích ứng trước thay đổi, chúng ta có thể chia ra 8 loại hình văn hóa doanh nghiệp đặc trưng. Bao gồm:

Quan tâm

Mục tiêu

Học tập

Tận hưởng

Kết quả

Chuyên chế

Trật tự

Trong đó, loại hình văn hóa doanh nghiệp dạng học tập (Learning-Culture) được các công ty, tập đoàn lựa chọn nhiều nhất. Tùy thuộc tầm nhìn, sứ mệnh của tổ chức bạn nên định hướng xây dựng văn hóa phù hợp. 

Theo nhiều báo cáo, nghiên cứu cho thấy:

Báo cáo của Linkedln cho biết, những nhân viên có thời gian học tập cảm thấy làm việc hiệu quả hơn và thành công cao hơn 39%, đồng thời có khả năng đảm nhận thêm trách nhiệm 23%. 

Một nghiên cứu chỉ ra rằng yếu tố quan trọng để tạo nên hạnh phúc tại nơi làm việc là tạo ra cơ hội học tập cho đội ngũ nhân sự để học tự tin và thành công hơn trong công việc. 

Theo một báo cáo của Deloitte, các tổ chức học tập hiệu suất cao có khả năng đổi mới cao hơn 92%. Ngoài ra, 46% khả năng họ là người đầu tiên tạo nên những sản phẩm mới, cải tiến hơn ra thị trường so với đối thủ cạnh tranh. 

Tại Gitiho - một công ty trong lĩnh vực giáo dục với hệ thống có sẵn hơn 500+ khóa học đa dạng 14+ lĩnh vực đã khuyến khích nhân viên học tập mỗi ngày, học để nâng cao kỹ năng, trau dồi kiến thức và mở rộng “vùng mình không biết là mình không biết”. 

Thông qua việc được đào tạo và phát triển, nhân viên sẽ ngày càng chủ động trong công việc, tăng hiệu suất và họ cảm thấy được sự quan tâm của tổ chức. Đây cũng chính là lý do nhân viên quyết định gắn bó lâu dài với tổ chức.

Tại Gitiho, nhân viên không chỉ được tiếp cận kiến thức thông qua hệ thống học tập mà công ty còn đề cao việc tổ chức các buổi workshop chia sẻ kiến thức hữu ích từ CEO. Ngoài ra, việc học hỏi lẫn nhau cũng được tổ chức khuyến khích. 

Bước 3: Xác định hệ giá trị tư tưởng cốt lõi

Hiện nay có không ít công ty sử dụng từ ngữ hoa mỹ, hào nhoáng để nêu lên giá trị cốt lõi của mình. Khi nói về điều này, Enron – Tập đoàn năng lượng hàng đầu của Mỹ đã từng dùng 4 từ sau: Integrity (Liêm chính), Communication (Kết nối), Respect (Tôn trọng), Excellence (Xuất sắc). Tuy nhiên, vào năm 2002 tập đoàn đã sụp đổ do che giấu, khai man sổ sách, lừa đảo, tạo nên vụ án kinh tế chấn động lịch sử nước Mỹ. 

Giá trị cốt lõi chính là kim chỉ nam cho doanh nghiệp. Điều đó thực sự cần được coi trọng và đề cao hàng đầu. Nhưng không nên vì thế mà chúng ta quá ảo tưởng vạch ra những điều xa tầm với. Vì thế, để xác định giá trị cốt lõi của công ty, bạn cần trả lời những câu hỏi sau:

Mục tiêu dài hạn, sứ mệnh, tầm nhìn của công ty là gì?

Bạn muốn hình ảnh công ty mình được biết đến như thế nào, bằng cách nào?

Mục tiêu kinh doanh có phù hợp với giá trị cá nhân của tập thể nhân sự hay không?

Văn hóa công ty muốn hướng tới mục tiêu gì?

Khi trả lời những câu hỏi trên bạn dễ dàng vạch ra giá trị cốt lõi khi xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Bằng cách này chúng ta đi đúng hướng, không bị phi thực tế. 

Ở Gitiho, xây dựng văn hóa doanh nghiệp được lãnh đạo hết sức chú trọng, bởi cũng như 90% giám đốc điều hành của các công ty Big Four thì anh Nguyễn Xuân Bách - CEO Gitiho tin rằng những giá trị tích cực của văn hóa doanh nghiệp là tiền đề để đạt được thành công trong kinh doanh của bất kỳ tổ chức nào. 

Để thực hiện sứ mệnh và tầm nhìn đặt ra thì một trong những việc phải thực hiện là tất cả nhân viên cùng đồng thuận và cam kết với các niềm tin và giá trị cốt lõi của công ty (văn hóa doanh nghiệp).

6 giá trị cốt lõi là những văn hoá đặc trưng của Gitiho: 

1. Tập trung vào điều quan trọng: Điều này có nghĩa rằng Đội ngũ tại Gitiho luôn tập trung vào điều quan trọng, điều mà nếu hoàn thành thì sẽ tạo ra sự ảnh hưởng lớn tích cực có tính hệ thống 

Xem thêm: "Tập trung vào điều quan trọng": Cách để doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất

2. Cùng nhau làm việc đúng: Có nghĩa là Đội ngũ tại Gitiho luôn cùng nhau xác định rõ mục tiêu quan trọng, xác định rõ việc phải làm, xác định rõ vai trò của từng người, tầm quan trọng của từng người trong đội ngũ và sự liên kết chéo giữa từng cá nhân bộ phận với nhau. 

3.Integrity: Đội ngũ luôn trân trọng lời nói của chính mình, lựa chọn sự thẳng thắn, nói gì làm nấy, đúng thời hạn, đúng giờ, đúng cam kết, Khi không làm được lập tức thông báo cho người có liên quan, chịu trách nhiệm giải quyết hậu quả và đưa ra lời cam kết mới.

4. Giao tiếp trọn vẹn: Giao tiếp một cách rõ ràng và thẳng thắn để không tạo ra những hiểu lầm, vướng mắc mà không được giải quyết. Hiểu được điều người khác giao tiếp và giao tiếp để người khác hiểu được mình.

5. Bản thân là nguồn gốc của sự việc: Chọn quan điểm sống xem bản thân là nguồn gốc của những gì mình chọn, những hành động mình thực hiện, những tác động mình tạo ra cũng như cách nhìn nhận thế giới hiện hữu xung quanh. Mình là nguồn gốc của sự việc chứ không phải là hậu quả.

Xem thêm: Làm thế nào để trở thành một nhà lãnh đạo có trách nhiệm

6. Trải nghiệm Wow: Đặt bản thân mình vào vai trò của khách hàng, đối tác, nhân sự (gọi chung là đối tác), chủ động lắng nghe để hiểu nhu cầu và mối quan tâm của đối tác để đem lại cho họ trải nghiệm ngạc nhiên trên mong đợi. Chúng ta cam kết không bao giờ nói "Không" với đối tác mà luôn tìm cách nói “Có”.

Gitiho mang đến trải nghiệm Wow cho khách hàng bằng cách “Giải đáp thắc mắc của học viên chỉ trong 8h làm việc”. Mặc dù là khóa học online nhưng khi học tập, học viên có bất kỳ thắc mắc nào về bài giảng chỉ cần đặt câu hỏi dưới phần thảo luận, ngay lập tức sẽ được giảng viên hoặc chuyên gia trả lời trực tiếp. 

Ngoài mang đến trải nghiệm Wow đến khách hàng, Gitiho còn lan tỏa giá trị này tới các bạn nhân viên:

Bước 4: Thu hẹp khoảng cách giữa văn hóa nội tại và hình mẫu lý tưởng

Nếu đã xác định được một hình thức văn hóa lý tưởng cho doanh nghiệp và thấu hiểu về nội tại bản thân, lãnh đạo sẽ biết cách thu hẹp khoảng cách giữa chúng. Bạn có thể đánh giá mức độ tương xứng theo 4 tiêu chí: Ra quyết định, phong cách làm việc, giao tiếp, đối xử. 

Kế hoạch hành động của doanh nghiệp lúc này bao gồm hoạt động, mục tiêu, thời gian, trách nhiệm cụ thể. Theo đó bạn phải biết cái gì ưu tiên? Cần tập trung chỗ nào?  Nguồn lực như thế nào mới đủ? Ai chịu trách nhiệm? Deadline ra sao?

Bước 5: Triển khai, ban hành văn hóa doanh nghiệp

Nếu đã xây dựng văn hóa doanh nghiệp thành bộ tiêu chuẩn hoàn chỉnh, chúng ta tiến hành triển khai rộng rãi. Trước hết bạn hãy thành lập một bộ phận phụ trách văn hóa doanh nghiệp chuyên biệt. Nhóm này có thể bao gồm đại diện cấp quản lý từng phòng ban, trợ lý. Đôi khi, bộ phận nhân sự và truyền thông nội bộ sẽ giữ quyền hạn đó. 

Sau khi ban hành quy định chung, bạn nên tổ chức buổi trò chuyện giữa lãnh đạo và toàn bộ nhân viên. Tại đây đại diện doanh nghiệp hãy chia sẻ về giá trị văn hóa công ty và kêu gọi hành động của họ. 

Để văn hóa trở thành động lực thúc đẩy người lao động, nền tảng phát triển vững chắc, chúng ta cần duy trì lâu dài. Quá trình này phải bồi đắp bền bỉ, kết hợp giữa tuyên truyền, hành động thực tế. Hàng năm công ty có thể tổ chức các sự kiện như team building, du lịch, chăm sóc sức khỏe, hệ thống khen thưởng phù hợp. 

Bước 6: Đo lường

Văn hóa doanh nghiệp nên được đánh giá kỹ càng bởi những nhà quản lý. Việc thường xuyên đo lường giúp bạn kịp thời phát hiện, giải quyết vấn đề tồn đọng, cải thiện văn hóa lành mạnh hơn cho công ty. 

Muốn biết mức độ hiểu, thực hiện văn hóa doanh nghiệp đến đâu, bạn có thể thông qua khảo sát hàng năm, nhận phản hồi từ nhân viên. Ngoài ra, dựa vào các chỉ số như: ETR (Employee Turnover Rate) – tỷ lệ nhân viên nghỉ việc, eNPS (Employee Net Promote Scores) – sự gắn kết của nhân viên, ESI (Employee Satisfaction Index) – chỉ số hài lòng của nhân viên. 

Ví dụ: Tại Gitiho, chỉ số hài lòng của nhân viên cũng là cách để công ty đo lường hiệu quả triển khai văn hóa doanh nghiệp. 

Ngoài ra, để khảo sát mức độ hiểu và vận dụng các giá trị cốt lõi (văn hóa doanh nghiệp), Gitiho sẽ sử dụng hệ thống LMS để tạo các bài test cho nhân viên.  

Ví dụ như “Minigame trải nghiệm Wow ngày 26/5” vừa rồi, có thể thấy tỷ lệ nhân viên đạt là 60% và có khoảng 79 câu trả lời sai. Thông qua đó, giúp cho công ty nhận ra những khía cạnh cần cải thiện và tăng cường đào tạo để đảm bảo rằng tất cả nhân viên đều hiểu rõ và đồng lòng với giá trị của công ty. 

Gitiho tin rằng tập trung xây dựng văn hóa doanh nghiệp chuyên biệt, chuẩn chỉnh sẽ là cách để công ty phát triển bền vững, mạnh mẽ. Vì vậy, đứng trên cương vị người lãnh đạo bạn đừng bỏ qua vấn đề quan trọng này.